Nieuwe aanpak in strijd tegen overlast van ratten

Het is een bekend probleem onder varkenshouders; naarmate rattenbestrijding op een bedrijf langer nodig is, neemt de effectiviteit van de werkzame stof in een rodenticide af. Dit kan te maken hebben met een afnemende gevoeligheid van ratten voor deze actieve substantie. Gelukkig is er nu een nieuwe aanpak in de strijd tegen rattenoverlast.

Wie kent ze niet, de zwarte rat en de bruine rat. Ze worden gezien als de meest schadelijke rattensoorten voor de Europese landbouw. De overlast die ze veroorzaken heeft verschillende vormen. Ratten bevuilen bijvoorbeeld stallen met hun urine, uitwerpselen, buiksmeer en haren. Ook veroorzaken ze vraatschade aan elektrische bedradingen, isolatiematerialen en houtconstructies. Daarnaast eten ze ook van het kostbare varkensvoer. Wanneer dit leidt tot kortsluiting of zelfs stalbrand, kunnen ratten zorgen voor grote (financiële) schade aan bedrijven. Sommige risico’s zijn niet direct zichtbaar, maar wel degelijk aanwezig. Zo zorgen ratten bijvoorbeeld voor onrust bij dieren in de stal. Dit heeft impact op de voederconversie, groei en de productie. Tevens kunnen ratten ziekteverwekkers verspreiden.

De toename van resistentie
De resistentie op actieve stoffen verschilt per land, maar we zien wel een toename van dit probleem in Europa. Het fenomeen ontstaat op twee verschillende manieren: via een afnemende gevoeligheid voor bepaalde actieve stoffen, en via een mutatie in het lichaam. Bij de eerste manier neemt de rat door gewenning, onvoldoende toxische stof op, waardoor het lichaam er ongevoelig voor wordt. Daarom is grondige kennis van eetpatronen essentieel voor een effectief bestrijdingsplan. Bij de tweede manier ontwikkelt zich genetische resistentie, ofwel een verandering in de genen zodat er een mutatie ontstaat.

 
De oplossing
Bij resistentie is het belangrijk om snel te stoppen met de werkzame stof van de huidige aanpak. In het kader van een nieuwe rattenbestrijdingsstrategie is het aan te raden om regelmatig te wisselen van werkzame stof. Ook gewenning (ongevoeligheid) bij ratten kan worden voorkomen. Bijvoorbeeld door te zorgen voor voldoende lokdozen door deze direct bij te vullen wanneer ze leeg zijn. Verder zijn er diverse alternatieve technieken voor het terugdringen van rattenoverlast. Zo kan de toegang tot nestplaatsen en voedingsbronnen worden beperkt en kunnen vallen worden geplaatst.

De nieuwe aanpak
In lijn met het Integrated Pest Management (IPM) programma is er door ENVU een jaarrond strategie ontwikkeld. In deze nieuwe aanpak worden drie fasen toegelicht: 1. Pre-baiting, 2. Baiting en 3. Monitoring.
In de eerste fase (Pre-baiting) wordt een lokaas zonder werkende stof ingezet. Door pre-baiting kan worden bepaald wat de beste plek is voor de lokaasdozen en kunnen knaagdieren wennen aan het nieuwe voedsel of anders geplaatste lokaasdoos. Bij consumptie van het lokaas door de knaagdieren, weet de varkenshouder vroegtijdig wanneer begonnen moet worden met de daadwerkelijke bestrijding. Op dat moment begint fase twee (Baiting). In deze fase wordt gedurende maximaal 35 dagen het niet-giftige aas vervangen door het giftige aas. Wanneer het giftige aas niet meer geconsumeerd wordt door de knaagdieren, is fase drie (Monitoring) aangebroken en kan weer worden overgestapt op het niet-giftige aas. In deze laatste fase vindt periodiek een evaluatie van de knaagdierenoverlast plaats. Meer weten over deze nieuwe aanpak? Lees hier meer.

Nieuw product
Het nieuwe product Harmonix Rodent Paste is een middel dat gebruikt kan worden in fase twee (Baiting). Het bijzondere aan dit middel is dat het een nieuwe werkzame stof bevat waardoor het een goede oplossing is voor resistente populaties. Het middel zorgt voor een overdosis aan calcium of hypercalciëmie bij de ratten. Anders dan bij een anticoagulant is er maar één beperkte hoeveelheid werkzame stof vereist. Het middel is gebaseerd op cholecalciferol, een werkzame stof die voorkomt in de natuur. In de Pre-baiting fase (fase één) kan Harmonix Monitoring Paste worden ingezet. Dit middel heeft exact dezelfde samenstelling als Harmonix Rodent Paste behalve het giftige component.

Praktische tips
Een jaarrond aanpak vraagt meerdere inspanningen van de varkenshouder. Om u op weg te helpen met de beste strategie, heeft ENVU een speciaal rattenplatform ontwikkeld. Op dit platform geven we u meer informatie over resistentie, de producteigenschappen en de nieuwe aanpak. Daarnaast vindt u hier handige tips en do’s en don’ts voor uw bestrijding van ratten en muizen.

Verschenen bij PigBusiness: https://www.pigbusiness.nl/artikel/395123-nieuwe-aanpak-in-de-strijd-tegen-overlast-van-ratten/